Orzeczenie o niepełnosprawności

Orzeczenia o niepełnosprawności wydaje się dzieciom do ukończenia 16. roku życia, wymagającym stałej opieki z powodu:

  • wad wrodzonych i schorzeń o różnej etiologii, prowadzących do niedowładów, porażenia kończyn lub zmian w narządzie ruchu, upośledzających w znacznym stopniu zdolność chwytną rąk lub utrudniających samodzielne poruszanie się,
  • wrodzonych lub nabytych ciężkich chorób metabolicznych, układu krążenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego, układu krzepnięcia i innych znacznie upośledzających sprawność organizmu, wymagających systematycznego leczenia w domu i okresowo leczenia szpitalnego,
  • upośledzenia umysłowego, począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym,
  • psychoz i zespołów psychotycznych,
  • całościowych zaburzeń rozwojowych (w tym autyzm i Zespół Aspergera), powodujących znaczne zaburzenia interakcji społecznych lub komunikacji werbalnej oraz nasilone stereotypie zachowań, zainteresowań i aktywności,
  • padaczki z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi,
  • nowotworów złośliwych i chorób rozrostowych układu krwiotwórczego do 5 lat od zakończenia leczenia,
  • wrodzonych lub nabytych wad narządu wzroku, powodujących znaczne ograniczenie jego sprawności, prowadzących do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 5/25 lub 0,2 według Snellena, po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi, lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni,
  • głuchoniemoty, głuchoty lub obustronnego upośledzenia słuchu, niepoprawiającego się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego.

Oprócz diagnozy lekarskiej, poświadczającej występowanie u dziecka jednej lub kilku chorób z listy powyżej, aby uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności muszą być spełnione następujące warunki:

  • przewidywany okres trwania pogorszenia stanu zdrowia z powodu choroby musi być dłuższy niż 12 miesięcy,
  • dziecko jest niezdolne do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, co powoduje konieczność zapewnienia stałej opieki lub pomocy, w sposób przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku,
  • stan zdrowia dziecka wymaga systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem.

IJak uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności?

Aby uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności, należy zgłosić się do Miejskiego/ Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności. Adres Zespołu można znaleźć w Internecie, informacji udzielają też pracownicy ośrodków pomocy społecznej. \

Wydawanie orzeczeń o niepełnosprawności reguluje Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z późniejszymi zmianami.

Podstawą uznania osoby, która nie ukończyła 16. roku życia, za niepełnosprawną jest ustalenie, że:

  • ma naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną,
  • przewidywany okres trwania pogorszenia stanu zdrowia przekracza 12 miesięcy,
  • z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu wymaga zapewnienia jej całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, w sposób przewyższający wsparcie potrzebne zdrowej osobie w danym wieku.

Uwaga: Wszystkie wymienione okoliczności muszą wystąpić łącznie.

Dzieci otrzymują orzeczenie o niepełnosprawności (bez określenia jej stopnia) zawsze na czas określony, najpóźniej do 16. roku życia. Po ukończeniu przez dziecko 16 lat wydaje się orzeczenie o stopniu niepełnosprawności.

Do wniosku o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności należy dołączyć:

  • zaświadczenie lekarskie, zawierające opis stanu zdrowia oraz rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących, potwierdzone aktualnymi wynikami badań diagnostycznych, wydane przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się osoba zainteresowana. Specjalny druk zaświadczenia można uzyskać w siedzibie Zespołu lub pobrać ze strony internetowej.
    UWAGA: Wypełnione przez lekarza zaświadczenie jest ważne miesiąc od daty wydania – w tym czasie należy złożyć wniosek.
  • inne dokumenty mające wpływ na ustalenie niepełnosprawności, np. kopię orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dziecka, diagnozę zaburzeń integracji sensorycznej, opinię logopedy, psychologa.

WAŻNE: Jeżeli dziecko nie może stawić się na zebranie Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności z powodu długotrwałej i nierokującej poprawy choroby, uniemożliwiającej osobiste stawiennictwo (i potwierdzonej zaświadczeniem lekarskim), orzeczenie można wydać w trybie zaocznym – jeżeli dokumentacja medyczna przedstawiona przez rodzica jest wyczerpująca. Gdy dokumentacja jest niewystarczająca, badanie może być przeprowadzone w miejscu pobytu dziecka.

Termin rozpatrzenia wniosku o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności

Wniosek powinien być rozpatrzony nie później niż w ciągu 1 miesiąca od dnia jego złożenia.
W skomplikowanych przypadkach rozpatrzenie wniosku powinno nastąpić nie później niż w ciągu 2 miesięcy od daty jego złożenia.

Jeżeli wniosek nie może być rozpatrzony w tych terminach, powiatowy zespół powinien zawiadomić o tym rodzica/opiekuna, podając przyczyny opóźnienia i nowy termin załatwienia sprawy. Do terminu rozpatrzenia wniosku nie wlicza się opóźnienia spowodowanego przez wnioskodawcę, np. okresu oczekiwania na uzupełnienie wniosku lub dokumentacji medycznej.

W przypadku ubiegania się o wydanie kolejnego orzeczenia, termin załatwienia sprawy liczy się od dnia następującego po dniu upływu terminu ważności dotychczasowego orzeczenia. W takich przypadkach wniosek należy złożyć nie wcześniej niż na 30 dni przed upływem ważności posiadanego orzeczenia

Co zawiera orzeczenie?

Prawidłowo wydane orzeczenie o niepełnosprawności powinno zawierać następujące
informacje:

  • dane zespołu, który wydał orzeczenie,
  • daty: wydania orzeczenia i złożenia wniosku, okres obowiązywania orzeczenia,
  • podstawę prawną wydania orzeczenia,
  • dane osobowe dziecka,
  • informacje dotyczące niepełnosprawności: czas powstania, symbol przyczyny niepełnosprawności,
  • wskazania,
  • uzasadnienie wydania orzeczenia,
  • wskazówki dotyczące sposobu odwołania się od postanowień zespołu,
  • podpisy przewodniczącego i członków zespołu.

Wskazania zespołu orzekającego

  • odpowiednie zatrudnienie – w przypadku dzieci zawsze będzie wpisane „NIE”,
  • szkolenia, w tym specjalistyczne,
  • zatrudnienie w zakładzie aktywności zawodowej - przypadku dzieci zawsze będzie wpisane „NIE”,
  • uczestnictwo w terapii zajęciowej,
  • konieczność zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie danej osoby,
  • korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki,
  • konieczność stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji,
  • konieczność stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, •spełnienie przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art. 8 ust.1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, •prawo do zamieszkania w osobnym pokoju

Odwołanie od postanowień orzeczenia o niepełnosprawności

Jeżeli rodzic nie zgadza się z postanowieniami orzeczenia wydanego przez powiatowy/miejski zespół, zawsze może odwołać się do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności. Odwołanie należy złożyć w ciągu 14 dni od daty otrzymania orzeczenia. Odwołanie składa się w siedzibie zespołu, który wydał zaskarżane orzeczenie! Nie należy wysyłać dokumentów bezpośrednio do wojewódzkiego zespołu, bo ten i tak przekaże sprawę do zespołu, który orzekał, co wydłuży okres rozpatrzenia sprawy. Wzór odwołania można znaleźć na naszej stronie www.pomocdlarodziców.pl

WAŻNE: pismo należy zaadresować: Wojewódzki Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w … za pośrednictwem Powiatowego/Miejskiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w…

Powiatowy/miejski zespół, po wpłynięciu odwołania, ma 7 dni na przeprowadzenie wewnętrznej kontroli postępowania i przesłanie dokumentów do zespołu wojewódzkiego. Jeżeli w wyniku kontroli powiatowy zespół uzna odwołanie za zasadne, uchyli zaskarżane orzeczenie i wyda nowe, bez przekazywania sprawy do wojewódzkiego zespołu.

Wojewódzki zespół ds. orzekania o niepełnosprawności ma 30 dni na rozpatrzenie odwołania, w sprawach bardziej skomplikowanych – 2 miesiące. Zespół, na podstawie badania i dostarczonej dokumentacji, ponownie ocenia stan zdrowia dziecka.

Jeżeli wojewódzki zespół ds. orzekania o niepełnosprawności podtrzyma decyzję zespołu powiatowego, rodzic może odwołać się do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w terminie 30 dni od dostarczenia orzeczenia. Tryb odwoławczy przebiega podobnie jak w niższej instancji, tzn. odwołanie do sądu składa się za pośrednictwem zespołu, z którego decyzją się nie zgadzamy.

Składając odwołanie, rodzic musi pamiętać, że organ odwoławczy (wojewódzki zespół lub sąd) nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się (rodzica). Wyjątkiem są decyzje, które rażąco naruszają prawo lub interes społeczny.

Przykład: rodzic składa odwołanie od decyzji powiatowego zespołu w sprawie czasu, na jaki wydano orzeczenie, chce, aby czas ważności orzeczenia był dłuższy. Wojewódzki zespół rozpatruje odwołanie tylko pod względem czasu i nie może zmienić zapisów w innych punktach na niekorzyść dziecka, np. nie może zmienić zapisu w punkcie 7 lub 8 na „nie wymaga”.

Podstawa prawna:
Art. 139 Kodeksu postepowania administracyjnego ( Dz.U. 1960, Nr 30, poz. 168)

żródło: "Informator dla rodziców dzieci z niepełnosprawnościami" wydany przez Fundację IMAGO oraz Fundację Instytut Rozwoju Regionalnego