Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego

Orzeczenia wydają rejonowe poradnie psychologiczno-pedagogiczne, właściwe ze względu na miejsce zamieszkania lub adres przedszkola/szkoły, do której uczęszcza dziecko. Dla dzieci z autyzmem i zaburzeniami pokrewnymi, z dysfunkcją narządu wzroku lub słuchu orzeczenia wydają poradnie specjalistyczne.

Prawo oświatowe nie wyjaśnia wprost, od jakiego wieku dziecko może uzyskać orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Niektóre poradnie odmawiają wydania dokumentu dzieciom, które nie skończyły 3. roku życia. Pierwsze orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydaje się na okres wychowania przedszkolnego. Do przedszkola można przyjąć dzieci trzyletnie, a w wyjątkowych przypadkach maluchy, które skończyły 2,5 roku. Skoro dzieci w tym wieku można przyjąć do przedszkola (za zgodą dyrektora), to nie ma powodu, żeby nie otrzymały one orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego na okres edukacji przedszkolnej.

Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydaje się na wniosek rodziców. Decyzja, czy zwrócić się do poradni o wydanie orzeczenia, czy pokazywać je potem w szkole/przedszkolu należy wyłącznie do rodziców. Należy jednak pamiętać, że gdy rodzice decydują się nie informować placówki o orzeczeniu, dziecko nie będzie mogło skorzystać ze wsparcia przewidzianego prawem dla dzieci z niepełnosprawnościami.

Orzeczenie jest wydawane na rok szkolny, etap edukacyjny lub okres edukacji w danej placówce.Do wniosku o wydanie dokumentu obowiązkowo należy dołączyć zaświadczenie lekarskie, potwierdzające chorobę/zaburzenie/niepełnosprawność dziecka oraz opinię z przedszkola lub szkoły (jeżeli dziecko uczęszcza).

Jeżeli dziecko ma więcej niż jedną niepełnosprawność, należy dostarczyć zaświadczenia od kilku lekarzy, np. przy niedosłuchu i autyzmie potrzebne będą dokumenty zarówno od laryngologa/audiologa, jak i psychiatry/neurologa.

Do wniosku rodzice mogą również kopie istotnych ich zdaniem badań lekarskich, opinie o dziecku od specjalistów i terapeutów.

W wyznaczonym przez poradnię terminie rodzice zgłaszają się z dzieckiem. Pracownicy poradni przeprowadzają wywiad z opiekunami oraz obserwują dziecko. W diagnozie uczestniczą specjaliści: psycholog, pedagog, logopeda, niekiedy także rehabilitant (w zależności od powodu wydania orzeczenia).

Większość poradni przy okazji wydawania orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego przeprowadza badanie możliwości/poziomu intelektualnego dziecka. Rodzaj testu dobiera się zazwyczaj do wieku i możliwości dziecka.

Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego jest wydawane przez zespół orzekający. Rodzic ma prawo uczestniczyć w posiedzeniu zespołu, zgłaszać swoje uwagi itp. O terminie posiedzenia rodzic jest informowany pisemnie przez pracownika poradni psychologiczno-pedagogicznej

Co zawiera orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego?

Dokument wydany przez poradnię musi spełniać kryteria formalne, a więc zawierać:

• dane dziecka i rodziców,
• adres poradni oraz dane pracowników wchodzących w skład zespołu orzekającego,
• przyczynę wydania orzeczenia – rodzaj niepełnosprawności,
• okres obowiązywania dokumentu,
• zalecenia,
• uzasadnienie.

Z punktu widzenia rodziców zalecenia są w orzeczeniu najważniejsze. Zawierają wskazówki odnośnie form kształcenia, rewalidacji, terapii, pomocy psychologicznopedagogicznej, metody i formy pracy, zakresu dostosowania warunków kształcenia i wymogów edukacyjnych.

Zgodnie z rozporządzeniem, poradnia wskazuje najkorzystniejsze dla dziecka formy kształcenia. Może to być:

• przedszkole: ogólnodostępne, z oddziałami integracyjnymi, integracyjne i specjalne,
• szkoła: ogólnodostępna, integracyjna, oddział integracyjny, szkoła specjalna lub oddział specjalny,
• ośrodek: rewalidacyjno-wychowawczy, szkoła zorganizowana przy młodzieżowym ośrodku socjoterapii lub specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym.

W orzeczeniu poradnia powinna też wyszczególnić wskazane dla dziecka formy terapii, rewalidacji i pomocy psychologiczno-pedagogicznej. W zależności od potrzeb dziecko może mieć zalecone m.in.:

• terapię psychologiczną – indywidualną i grupową,
• terapię pedagogiczną, terapię ręki,
• terapię logopedyczną – nastawioną zarówno na korekcję wad wymowy, jak i rozwijanie komunikacji,
• terapię widzenia, zajęcia z orientacji przestrzennej,
• rehabilitację ruchową, fizjoterapię, terapię integracji sensorycznej.

W zakresie dostosowania warunków kształcenia, metod i form pracy, pracownicy poradni mogą wskazać na:

• konieczność wsparcia dziecka przez nauczyciela wspomagającego w przypadku edukacji w klasie masowej,
• określone sposoby komunikacji z dzieckiem, przekazywania mu zadań i poleceń,
• sposoby integracji ze środowiskiem rówieśniczym,
• konieczność stosowania specjalnych materiałów dydaktycznych i wyposażenia.

Jeżeli rodzic nie zgadza się z zapisami orzeczenia, uważa, że nie opisuje ono w sposób właściwy lub wyczerpujący specjalnych potrzeb jego niepełnosprawnego dziecka bądź nie zawiera istotnych zaleceń, zawsze może się odwołać.

Odwołanie od orzeczenia adresuje się do właściwego kuratorium oświaty, za pośrednictwem poradni, która wydała dokument. Rodzic ma na odwołanie 14 dni od momentu otrzymania orzeczenia.